فرصت و بزهکاری

“بزهکاری” از جمله مفاهیمی است که به شدت تحت تأثیر مشخصه‌‌های مکانی و زمانی ، زمینه‌‌های فرهنگی ، مناسبات اجتماعی ، ساختار اقتصادی ، ملاحظات سیاسی و الزامات ایدئولوژیک قرار دارد. لزوم برقراری نظم ، امنیت و انسجام اجتماعی سبب شده است تا در تمامی جوامع ، همواره رویارویی با بزهکاری مورد توجه قرار گرفته و حائز اهمیت باشد.

نکته مهم این که طی سال‌‌های اخیر ، در مجامع علمی جهان ، علاقه و توجه وافری به تحلیل رابطه مکان و بزهکاری و مطالعه تأثیر متقابل انسان و محیط و شرایط و زمینه‌‌ها در شکل‌گیری الگو‌های مکانی بزهکاری به وجود آمده است. این نگرش‌ نوین در عرصه مقابله و پیشگیری از بزهکاری ، نظام انتظامی و قضایی بسیاری از کشور‌های توسعه یافته را تحت تأثیر قرار داده است و سبب شده تا اقدامات پلیسی و اعمال قانون برای مقابله با بزهکاری بر پایه این اندیشه‌‌ها استوار شود. نتیجه این اقدامات بیانگر آن است که ، کشور‌هایی که با تکیه بر این نگرش اقدام نموده¬اند ، در مبارزه با بزهکاری و افزایش ایمنی و آسایش مردم خود توفیق بیشتری داشته¬اند.

نگرش “فرصت و بزهکاری” از جمله دیدگاه‌‌های نوین در زمینه پیشگیری بزهکاری است. مطابق این دیدگاه ، با توجه به تأثیر غیر قابل انکار فرصت‌‌ها ، شرایط و زمینه‌‌ها در بروز ناهنجاری‌‌های اجتماعی ، بر پیشگیری جرم از طریق کاهش فرصت‌‌ها تأکید می¬شود.

در کتاب حاضر مارکوس فلسون و رونالد وی کلارک ، دو صاحب‌نظر و بنیانگذار نگرش “فعالیت روزمره” و “پیشگیری وضعی بزهکاری” در قالب نوشته‌ای کوتاه و مفید ، ضمن تبیین نگرش فرصت ، حاصل یافته‌‌های خود و دیگر پژوهشگران را در زمینه تأثیر فرصت‌‌ها در بروز بزهکاری شرح داده‌اند.

نگارندگان ضمن تأکید بر فرصت‌مدار بودن بزهکاری بر این عقیده‌اند که پیشگیری بزهکاری از طریق کاهش فرصت‌‌های بزهکاری امکان‌پذیر است. به عقیده آن‌‌ها پذیرش فرصت به عنوان عاملی برای وقوع بزهکاری ، عرصه و میدان عمل نوینی را برای سیاستگذاری جهت پیشگیری جرم پدید آورده است ، عرصه‌ای که نه تنها تکمیل کننده اندیشه‌‌ها و اقدامات قبلی برای مقابله با بزهکاری است ، بلکه زمینه تمرکز بر وقایع مجرمانه و کاهش سریع‌تر و کم¬هزینه‌تر بزهکاری را در جامعه فراهم می‌سازد.